به گزارش فرقه نیوز و به نقل از موسسه راهبردی دیده بان، گستردگی تصوف در میان ملل و ادیان جهان و ناسازگاری ظاهری میان پاره ای آداب و اندیشه های تصوف با منابع اسلامی از طرفی، اظهار نظر محققان و شرق شناسان از سده 19 میلادی که به سبب شباهت های موجود میان تصوف و دیگر ادیان، خاستگاه آن را در بیرون از مرزهای اسلام جستجو کرده اند.
از سوی دیگر، موجب گردید محققان و دانشمندان اسلام شناس، ادعای تصوف زدگان فرقه ای و نویسندگان غیر صوفی را که بدون تحقیق و بررسی به اظهارات آنان اعتماد نموده اند، نقد پذیر دانسته، دور از هر تعصب رایج در مسلک ها، خاستگاه تصوف و منشاء آن را شناسایی کنند.
البته این اقدام بر اساس قضاوت منصفانه بی طرفی در مورد هر مسلک و مرام مدعی اسلامیت، از جمله ضروریات نیاز جوامع بشری است، زیرا کمتر جامعه دینی را میتوان شناسایی نمود که در متن آن مسلک و فرقه های وابسته به آن دین وجود نداشته باشد.
درباره تصوف نیز اگر منصفانه و غیر جانبدارانه به ریشه تاریخی آن بپردازیم منشأ و و مبداء غیر اسلامی دارد.براستی صوفیان را میتوان در عقائد فلسفی فرقه های هندوها، بودا و مانوی پیدا نمود، که کوچکترین ریشه دینی ندارند.
از جمله اینکه شرق شناسان تصوف را مورد تحقیق قرار داده اند و به شباهت های غیر اسلامی در آن دست یافته اند.در این میان افرادی مانند ثولوک در کتاب تصوف یا حکمت ایرانی و پالمر در کتاب عرفان شرقی به تأثیر ادیان و اندیشه ایرانی بر تصوف اشاره نموده اند.
برخی دیگر مانند ویلیام جونز ، مارکس هورتن، آلفرد فون کرمرور.س.زنر، نیز از تأثیر آثار هندویی و بودایی بر صوفیان سخن گفته اند.افرادی مانند وینفلد، نیکلسن و مرکس به تأثیر اندیشه های نوافلاطونی بر صوفیان اشاره دارند.
استاد مطهری در این باره گفته اند: اندیشه های ظریف و بلند عرفانی در فرهنگ اسلامی با اسلام بیگانه است.به صورت تدریس به توضیح پیرامون این کج فهمی یا دشمنی با اسلام پرداخته آن را اظهار نظرهای مغرضانه گروهی غربی و غربزده دانسته اند.
در پایان، اصالت داشتن عرفان اسلامی به معنای صحت هرآنچه در عالم اسلام به نام عرفان و تصوف نامیده می شود نیست.زیرا هر مدل عقیده و فرقه سازی را در میان گروهی که منسوب به اسلام هستند را نمی توان عقیده یا رفتاری اسلامی دانست.