نگاه التقاطی به حادثه کربلا

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز، چلکوفسکی به‌عنوان یک مسیحی به حادثه کربلا نگاهی التقاطی دارد. او بسیاری از معارف و شکل‌های عزاداری را براساس اعتقادات مسیحیت نظیر ریاضت، فدا و عشای ربانی مورد بررسی قرار می‌دهد. ازاین‌رو تحلیل‌های وی از این برنامه‌ها، اشتباه و التقاطی است.

سخن نخست؛
قیام سید الشهدا «علیه السلام» همواره کانون توجه بسیاری ازمحققین و پژوهشگران  بوده و برخی از پیروان سایر ادیان نیز به اظهار نظر در این زمینه پرداخته اند. یکی از این افراد آقای پیتر چلکوفسکی دانشمند آمریکایی لهستانی‌تبار، از پژوهشگران حوزه شرق‌شناسی، به‌خصوص فرهنگ ایران است که هم‌اکنون استاد رشته‌های مطالعات خاورمیانه، شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی در گروه مطالعات اسلامی و خاورمیانه دانشگاه نیویورک می‌باشد. وی تلاش نموده با نگاه کاتولیکی خود به قضیه سید الشهدا نگاه کند . به همین خاطر تحقیقات او به یکی انگاری قیام سید الشهدا «علیه السلام» و آموزه فدا می انجامد. اینک نگاه کوتاهی به این مساله خواهیم داشت.

آموزه فدا چیست؟

مسیحیان معتقدند عملکرد حضرت آدم در ماجرای خوردن از میوه ممنوعه گناهی بود که انسان و حوا مرتکب شدند (البته از نگاه مسلمانان این تنها ترک اولی بود و نه گناه) آنها در اعتقادی که بر خلاف عدالت خداوند عزوجل هست اعتقاد دارند این گناه به تمامی نسل انسانها سرایت کرده و همگی غرق در گناه شدند؛ تا جایی که با تعابیری مانند شرم از گناه و ملعون شدن بسیاری از نسل های انسان از این مساله یاد می کنند. اینک تنها یک راه داشت که گناه انسانها بخشیده شود و آن هم قربانی دادن به خداوند بود و چون همه انسانها غرق در گناه بودند تنها خداوند خود می بایست در این زمینه قربانی می شد. به همین خاطر خدای پسر (عیسی مسیح) به زمین آمده و در راه بخشیده شدن گناه انسان بر روی صلیب به وحشیانه ترین شکل کشته شد تا گناه انسانها پاک شود.

این اعتقاد تامل برانگیز مسیحیان از ابعاد مختلف قابل نقد و بررسی است. از طرفی با عدالت و مهربانی خداوند در تضاد است؛ چرا که خداوند در کمال بی عدالتی این گناه را به تمامی نسل بشر سرایت داده و همه انسانها را با اینکه در گناه اولیه شریک نبوده اند غرق در گناه می داند.

از دیگر سو خدا دانستن عیسی مسیح از مسایل عقل ستیزی است که مسیحیان به آن اعتقاد دارند و هیچ گاه نتوانسته اند پاسخی منطقی و قانع کننده برای آن بیابند. تنها می گویند باید ایمان آورد تا متوجه شد.

اینک به بررسی مساله شباهت انگاری و یکی دانستن آموزه فدا و شهادت امام حسین علیه السلام از نگاه این دانشمند مسیحی می پردازیم.

نگاه اشتباه نویسنده مسیحی به قیام سید الشهدا علیه السلام

استفاده چلکوفسکی از واژه «passion» برای شهادت امام حسین (علیه السلام) به‌جای واژه «Martyrdom» نیز جای تأمل دارد. این واژه اساساً برای مصائب و شهادت حضرت عیسی (علیه السلام) ‌ـ البته به اعتقاد مسیحیان ـ در به صلیب کشیده شدن ایشان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع لفظ «passion of Christ» در میان مسیحیان بسیار رایج است؛ به‌طوری‌که می‌توان ادعا کرد برای مسیح عَلم شده است. مسیحیان باور دارند که ایشان به صلیب کشیده شد و رنج کشید تا همه انسان‌ها از گناه نخستین خود خلاصی یابند. چلکوفسکی امام حسین (علیه السلام) و شهادت ایشان را نیز با همین دیدگاه مورد بررسی قرار می‌دهد. وی از شهادت آن حضرت به‌عنوان بزرگ‌ترین کنش رستگاری‌بخش از نظر شیعه نام می‌برد . و در چند جا نیز بر رستگار شدن شیعیان در پناه این جریان و مراسم مربوط به آن تأکید می‌نماید.

به‌طور مشخص این دیدگاه یک اندیشه متأثر از مسیحیت و آموزه «فدا» می‌باشد. اگر چه شیعیان با شرکت در مراسم عزاداری امید دارند تا حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) شفیع آنها در روز قیامت باشد، اما این مسئله با نگاه مسیحیت به رنج و مصلوب شدن مسیح تفاوت دارد.

توضیح بیشتر آنکه، یکی از اساسی‌ترین عقاید مسیحیت را آموزه «فدا»، یعنی نجات بشریت به‌وسیله مرگ عیسی مسیح (علیه السلام) تشکیل می‌دهد. وی شهادت امام حسین (علیه السلام) را نیز از همین سنخ دانسته و آن را برای رهایی مسلمانان از گناه می‌داند. این در حالی است که میان این دو مسئله تفاوت روشنی وجود دارد. تفاوت عمده «فدا» با «شفاعت» در آن است که به عقیده مسیحیان، عیسی (علیه السلام) کفاره گناه انسان را یکباره و برای همیشه محقق ساخت و با تسلیم شدن کامل به خدا، دیواری را که گناه بین خدای بی‌نهایت شایسته و انسان متمرد قرار داده بود، منهدم کرد. ازاین‌رو خدا به‌وسیله مرگ مسیح، کیفر تمام کسانی را که به عیسی ایمان آوردند، پرداخته است. مرگ عیسی بر صلیب هم باعث آمرزش گناهان بشر و هم باعث خشنودی کامل خداوند و مصالحه و آشتی او با بشریت گردید.

در مقابل، شفاعت در فرهنگ شیعه شرایطی دارد و مفهوم آن چنان نیست که در مسیحیت گفته می‌شود. شفاعت به‌عنوان یکی از اسباب نجات انسان از عذاب دوزخ، در قرآن کریم و روایات معصومان مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. بنابه گفته علامه طباطبایی، اخبار دال بر وقوع شفاعت همگی بر این مطلب دلالت دارند که در روز قیامت افرادی گناهکار از اهل ایمان شفاعت می‌شوند؛ یعنی یا از دخول در آتش نجات می‌یابند یا بعد از داخل شدن در آتش از آن بیرون می‌شوند.

نتیجه اینکه، در مسیحیت اعتقاد بر آن است که قبل از آنکه بشر بخواهد یا بتواند کاری برای نجات خویش انجام دهد، خداوند به‌وسیله فدا و مرگ عیسی (علیه السلام) بر صلیب، این مهم را به انجام رسانده است. ازاین‌رو تمام پیروان عیسی (علیه السلام) از اسارت گناه و مرگ رها شده و نجات یافته‌اند. درحالی‌که از دیدگاه اسلام هر کس خودش باید با تمسک به قرآن کریم و اهل‌بیت پیامبر (علیهم السلام) و با تلاش و کوشش خود و انجام اعمال صالح و کسب فضائل اخلاقی و تهذیب نفس و پرهیز از گناه در طول حیات دنیوی به سعادت دست یابد. بنابراین از دیدگاه مسیحیت «نجات» هم‌اکنون برای پیروان عیسی (علیه السلام) حاصل و فراهم است؛ ولی در اسلام «نجات» در گرو ایمان واقعی به اصول محوری دین حق و انجام اعمال صالح است که انسان حاصل آن را در عالم پس از مرگ خواهد دید./ انتهای پیام