دینداران به ویژه مسلمانان به استناد دین، ظلم‌ها کرده‌اند و جنگ‌های فراوانی با غیردینداران و یا با هم داشته‌اند، حال آنکه، دین انسانیت که بر ارزشهای انسانی تأکید دارد، از هر جنگ و ظلمی نهی می‌کند. با این وصف، آیا آیین انسانیت بهتر از دین‌های موجود نیست؟
پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: دینداران به ویژه
مسلمانان به استناد دین، ظلم‌ها کرده‌اند و جنگ‌های فراوانی با غیردینداران و یا
با هم داشته‌اند، حال آنکه، دین انسانیت که بر ارزشهای انسانی تأکید دارد، از هر
جنگ و ظلمی نهی می‌کند. با این وصف، آیا آیین انسانیت بهتر از دین‌های موجود نیست؟
پاسخ:
1. آیین انسانیت، یعنی آیینی که بر ارزشهای
انسانی تأکید و ریشۀ انسان محوری به جای خدامحوری دارد. ولی دو نوع اشکال بر آن
وارد است:
2. اشکالات مبنایی: چه کسانی و بر چه معیاری
باید ارزشهای انسانی را تعیین کنند؟ آیا لازم است همه انسانها بر ارزش بودن چیزی
توافق کنند؟ اگر توافق اکثریت لازم است، چرا اقلیت باید آن چیزی را که قلباً ارزش
نمی‌دانند، ارزش تلقی کنند؟ آیا امکان نظرسنجی از تمام دنیا برای تعیین ارزشهای
انسانی وجود دارد؟
3. اشکالات وقوعی: امور فراوانی است که میان
انسان ها دربارۀ ارزش بودن آنها، اختلاف است. مجازات اعدام، تروریسم دولتی،
رباخواری،همجنسگرایی، حجاب، روابط آزاد با جنس مخالف، آزادی بیان به طور مطلق و
... . در این موارد چه باید کرد؟
4. با وجود آنکه، تفاوتهای روحی و جسمی
فراوانی میان مرد و زن وجود دارد، اما آیین انسانیت، بر تساوی مرد و زن در حقوق و
تکالیف تأکید دارد. مثلاً مرد، وظیفۀ تأمین اقتصادی زن را ندارد و زن همچون مرد باید
کار کند.
5. دین همان آموزه هایی است که خداوند از
طریق رسولانش به بشر داده تا با انجام آن به سعادت برسند. دین حق است، چون از طرف
خداوند است، دین را باید از منابعش شناخت (یعنی قرآن، روایات و عقل قطعی) نه از
عمل دینداران.
6. عمل دینداران لزوماً موافق با دین نیست.
بنابراین، همیشه نمی توان عمل دینداران، را به پای دین گذاشت؛ چنانکه نمی توان عمل
انسانها را به به پای انسانیت آنها گذاشت.
7. دین برای بالابردن ارزشهای حقیقی انسانی
آمده و بر آنها تأکید کرده. افزون بر آن، سطح فکر انسانها را بالا برده است. ارزش‌هایی
را شاخص کرده که به فکر بشر نمی رسد.
اسلام
یا انسانیت؟
پاسخ:
در متن بالا،
گفته شد که دوگانۀ میان اسلام و انسانیت صحیح، ساختگی است؛ چراکه اسلام برای ارتقای
انسانیت آمده است. چند نمونه:
1. انسانیت، دفاع از خاک و وطن را یک ارزش
می داند؛ اسلام آن را ارتقا داده و بر جهاد در راه خدا تأکید دارد که هستی انسان
از اوست. کدام یک باارزش ترند؟ جان برای خاک دادن یا جان برای جان آفرین دادن؟
2. آیین انسانیت، احترام و تشکر از والدین
را به رسمیت می شناسد؛ ولی اسلام می گوید انسان حق ندارد به والدینش حتی یک اف بگوید.
(اسرا، 23)
3. آیین انسانیت، از احترام به همنوعان
خبر می دهد، در اسلام، هیچ انسانی بر هیچ انسانی شرافت ندارد، مگر به واسطۀ تقوا و
قرب به خدا.
4. اگر آیین انسانیت امروزه به رعایت حقوق
یکدیگر توصیه می کند، امام علی علیه السلام 1400 سال قبل فرمود: هرچه را برای خود
دوست داری، برای دیگران هم دوست بدار و هرچه برای خود دشمن می داری، برای دیگران
هم دشمن بدار. (نهج البلاغه، نامه 31)
5. آیین انسانیت کمک به همنوعان را توصیه
می کند؛ اسلام می گوید: كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى كنند، همانند
بذرى هستند كه هفت خوشه بروياند كه در هر خوشه، يكصد دانه باشد و خداوند آن را
براى هر كس بخواهد، دو يا چند برابر مى کند.(بقره، 261)
6. آیین انسانیت، شعار دفاع از حقوق حیوانات
را سر می دهد؛ اسلام از 1400 سال قبل، طرفدار حقوق حیوانات بود تا آنجا که پیامبر
فرمان می دهد هنگام دوشیدن شیر شتر، ناخن خود را کوتاه کنید تا مبادا پستان شتر
خراش بردارد.(الطبقات الکبری، ج7، ص48)
7. آیین انسانیت شعار دفاع از محیط زیست
را داده است. پیامبر اسلام (ص) 1400 سال قبل فرمود: درختان سرزمين دشمن را قطع
نكنيد؛ نسوزانيد و با جريان سيل آساى آب، آن ها را از ميان نبريد.(وسائل الشیعۀ،
کتاب الجهاد)
حجت‌الاسلام
دکتر فاریاب
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی «ره»
پایان/
